Naczynia z kamionki - powrót do natury i tradycyjnych smaków

Ze względu na swoje specyficzne właściwości, naczynia z kamionki mają wiele zastosowań w kuchni podczas przygotowywania i serwowania potraw, a także przechowywania produktów spożywczych. Choć niektórym wyroby kamionkowe kojarzą się z zamierzchłymi czasami, obecnie przeżywają prawdziwy renesans - producenci oferują masę modnych naczyń, które stanowią niezbędne wyposażenie kuchni.

Wyroby z kamionki - jednego z rodzajów ceramiki - znane są od starożytności. Na terenie Europy, w tym w Polsce, zaczęto je wytwarzać w XVI wieku. Głównym ośrodkiem produkcji tego typu naczyń stał się Dolny Śląsk  ze względu na dużą dostępność gliny, która stanowi ich główny składnik. Oprócz gliny w skład kamionki wchodzi jeszcze szamot i piasek kwarcowy. Wytworzony z powyższych surowców produkt wypalany jest w temperaturze ponad 1200 stopni celsjusza. Dlatego naczynia kamionkowe na tle pozostałych naczyń cechuje wyjątkowa odporność na uszkodzenia - uszczerbienia, czy zadrapani

Naczynia z kamionki idealnie nadają się do kiszenia żywności, co wiedziały już nasze prababki. Kamionkowe beczki do kiszenia oraz kamienie dociskowe są stworzone z naturalnych materiałów. Są one odporne na działanie kwasów i nie wchodzą w reakcję z żywnością. Zachodzi w nich naturalna, niezakłócona fermentacja żywności, co wpływa na doskonały smak kiszonek. Szczególnie polecanym naczyniem do przygotowywania kiszonek jest hermetyczny garnek. Posiada on specjalnie wyżłobiony kołnierz z dopasowaną pokrywą, dzięki któremu uzupełnia się wodę w naczyniu i tworzy swoistą naturalną uszczelkę. Ten sposób kiszenia sprzyja zachowaniu świeżości i aromatyczności jedzenia.

Zanim do powszechnego użytku weszły miksery i roboty kuchenne, podstawowym narzędziem, w którym sporządzało się ciasta była kamionkowa makutra. Mimo, że użycie technologii nieco ułatwia proces pieczenia, to właśnie stosowanie tradycyjnych metod pozwala na zachowanie wyjątkowego smaku i aromatu wypieków, słodkich kremów, czy też past kanapkowych i majonezu. Do ucierania składników w makutrze używa się zazwyczaj drewnianych, okrągłych narzędzi. Składniki rozciera się nimi po wewnętrznej, nieszkliwionej stronie makutry, która posiada specjalne rowki. Dzięki nim przyrządzana masa jest gładka i pulchna. Oprócz makutry do robienia słodkości przydadzą się wszelkiego rodzaju kamionkowe formy do pieczenia ciast, babek, czy pasztetów. Kamionka jest bowiem tworzywem trwale odpornym na wysokie temperatury i nieprzywierającym jedzenia. Z kamionki produkuje się też inne żaroodporne naczynia do zapiekania, np. do wytrawnych potraw, które można zaserwować w kamionkowym naczyniu prosto na stół, gdzie będą nie tylko pięknie się prezentować, ale również długo zachowają ciepło.

Istnieje kilka rodzajów napojów i żywności, których podania nie wyobrażamy sobie w czym innym niż naczyniu kamionkowym. Idealnym przykładem na to jest grzane wino serwowane tradycyjnie w grubych kamionkowych kubkach. Podobnie jest z miodami pitnymi. Oprócz wywodzącej się ze staropolskich karczm tradycji podawania tego typu trunków w naczyniach kamionkowych, jest jeszcze jeden powód tego zwyczaju. Kubki z kamionki idealnie nadają się do podawania ciepłych napojów, gdyż są świetnym izolatorem, dzięki czemu napój pozostaje długo gorący i smakowity. Doskonałe właściwości termoizolacyjne powodują, że kamionka jest też często wykorzystywana do produkcji czajniczków i kubków do herbaty. Innym przykładem typowego zastosowania naczyń z kamionki jest pojemnik na smalec, masło, czy śmietanę. Ich tradycyjny design wręcz stworzony jest do przechowywania tradycyjnie polskich wyrobów. W dodatku, jak już wspomniano wcześniej, naczynia te są ekologiczne, stworzone z naturalnych surowców i nie wchodzą w szkodliwe reakcję z żywnością. Dlatego przechowywanie jedzenia w pojemnikach z kamionki jest bezpieczne, w dodatku przy gwarancji zachowania świeżości i smaku. Kamionka znajdzie zastosowanie również jako zastawa stołowa. Jej twardość i wysoka odporność na zarysowania i ukruszenia pozwala cieszyć się produktem przez długie lata.

Oprócz niezastąpionych właściwości kamionki, ma ona wyjątkowy design - grube ścianki naczyń i zazwyczaj charakterystyczną brązową, błyszczącą powierzchnię. Obecnie dostępna jest też kamionka malowana na dowolny kolor i zdobiona wszelkimi wzorami i napisami. Takie naczynia nadają charakteru serwowanym potrawom, przynosząc na myśl swojskość i naturalność wystroju. Sprawdzą się we wnętrzach boho, eklektycznych, czy wystroju tradycyjnym.